ගර්භණී සමයේදී කළ යුතු සහ නොකළ යුතු දේ

 

ළමා -පාචනය (Childhood-Diarrhoea)-

පාචනය යනු දරුවන් අතර, විශේෂයෙන්ම කුඩා දරුවන් අතර බහුලව දක්නට ලැබෙන තත්ත්වයකි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ සාමාන්‍යයට වඩා දියරමය හෝ ලිහිල් මළපහ පිටවීමයි. ළමා පාචනය තේරුම් ගැනීම සහ එය කළමනාකරණය කිරීම සඳහා සම්පූර්ණ මාර්ගෝපදේශයක් මෙහි දැක්වේ:

ළමා පාචනයට පොදු හේතු

දරුවන්ට පාචනය ඇතිවීමට වඩාත් පොදු හේතුව වන්නේ ආසාදනයි. මේවාට හේතු විය හැක:

• වෛරස්: වඩාත් බහුලම හේතුවයි. රොටාවෛරසය (Rotavirus) සහ නොරොවෛරසය (Norovirus) ප්‍රධාන උදාහරණ වේ.
• බැක්ටීරියා: E. coli, සැල්මොනෙල්ලා (Salmonella), ෂිගෙල්ලා (Shigella), සහ කැම්පිලෝබැක්ටර් (Campylobacter) වැනි බැක්ටීරියා. මේවා මළපහ සමඟ රුධිරය පිටවීම වැනි වඩාත් දරුණු පාචනයකට හේතු විය හැක.
• පරපෝෂිතයන්: සාපේක්ෂව අඩුයි, නමුත් අඛණ්ඩ පාචනයට හේතු විය හැක, උදා: ගාර්ඩියා (Giardia), ක්‍රිප්ටොස්පෝරිඩියම් (Cryptosporidium).
• වෙනත් හේතු:
• ආහාර විෂවීම: දූෂිත ආහාර අනුභව කිරීම.
• ප්‍රතිජීවක ඖෂධ: සමහර ප්‍රතිජීවක ඖෂධ බඩවැල්වල සාමාන්‍ය බැක්ටීරියා සමතුලිතතාවයට බාධා කර පාචනය ඇති කළ හැක.
• ආහාර අසාත්මිකතා/අහිතකර බලපෑම්: ලැක්ටෝස් ජීර්ණයට අහිතකර බලපෑම්  (කිරි සීනි ජීර්ණය කිරීමට අපහසු වීම) හෝ ඇතැම් ආහාර වලට ඇති අසාත්මිකතා වැනි.
• දත් හැදීම: මෙය සෘජු හේතුවක් නොවුණත්, අධික ලෙස කෙළ ගැසීම සහ ගිලීම නිසා සමහර විට ලිහිල් මළපහ ඇතිවිය හැක.

ළමා පාචනයේ විය හැකි ප්‍රතිවිපාක

දරුවන්ට පාචනය ඇතිවීමේ විශාලතම අන්තරාය වන්නේ විජලනය යි. දරුවාගේ ශරීරයෙන් අධික ලෙස තරල හා ලවණ පිටවීම නිසා මෙය සිදු වේ. විජලනයේ ලක්ෂණ අතර:

• වියළි මුඛය සහ දිව
• හැඬීමේදී කඳුළු නොපැවතීම
• සාමාන්‍යයට වඩා අඩු තෙත් ඩයපර්
• ඇතුළට ගිලුණු ඇස්
• උදාසීන බව හෝ අසාමාන්‍ය වෙහෙස
• දරුවාගේ හිසේ මෘදු ලපය (fontanelle) ඇතුළට ගිලී තිබීම
• පිපාසය
• නුරුස්නා බව

වෙනත් විය හැකි ප්‍රතිවිපාක:

• මන්දපෝෂණය: පාචනය නිතර හෝ දීර්ඝ කාලයක් පවතින්නේ නම්, දරුවාට ප්‍රමාණවත් පෝෂ්‍ය පදාර්ථ අවශෝෂණය කර ගැනීමට නොහැකි වී බර අඩු වීම සහ වර්ධනය අඩාල වීම සිදුවිය හැක.
• ඉලෙක්ට්‍රොලයිට් අසමතුලිතතාවය: සෝඩියම් සහ පොටෑසියම් වැනි වැදගත් ලවණ අහිමි වීම හෘදයට සහ මොළයේ ක්‍රියාකාරිත්වයට බලපෑම් කළ හැක.
• ආසාදනය පැතිරීම: නිසි සනීපාරක්ෂාව අනුගමනය නොකළහොත්, ආසාදනය පවුලේ අනෙකුත් සාමාජිකයන්ට හෝ දරුවන්ට පැතිර යා හැක.

සංකූලතා වැළැක්වීමට කළ යුතු දේ

කළ යුතු වැදගත්ම දේ වන්නේ විජලනය වැළැක්වීම යි.

1. ඕනෑ තරම් දියර වර්ග දෙන්න:
   • මුඛ ප්‍රතිජලන ද්‍රාවණය (ORS): විජලනය සඳහා හොඳම ප්‍රතිකාරය මෙයයි. එය ජලය අවශෝෂණය කර ගැනීමට ශරීරයට උපකාර වන ලවණ හා සීනි විශේෂ මිශ්‍රණයකි. ඔබට ෆාමසිවලින් ORS පැකට් මිලදී ගත හැක. උපදෙස් අනුව පිරිසිදු, උතුරන ලද ජලය සමඟ මිශ්‍ර කරන්න.
   • මව්කිරි දීම: නිතර මව්කිරි දීම දිගටම කරගෙන යන්න. මව්කිරි විජලනයට විශිෂ්ට වන අතර ප්‍රතිදේහ සපයයි.
   • වෙනත් දියර වර්ග: ජලය, තනුක කළ පලතුරු යුෂ (අඩු ප්‍රමාණයක්), පැහැදිලි සුප් හොද්ද. සෝඩා හෝ තනුක නොකළ පලතුරු යුෂ වැනි සීනි අධික බීම වර්ග වලින් වළකින්න, මන්ද මේවා පාචනය නරක අතට හැරිය හැක.
2. ආහාර දීම දිගටම කරගෙන යන්න:
   • දරුවාට පාචනය තිබුණත්, ඔවුන්ට ආහාර දීම දිගටම කරගෙන යන්න. කුඩා, නිතර ආහාර වේල් වඩා හොඳයි.
   • පහසුවෙන් ජීර්ණය කළ හැකි ආහාර වන බත්, කෙසෙල්, ඇපල් සෝස්, ටෝස්ට්, තම්බා ගත් අල, කුකුළු මස් සුප් වැනි දේ ලබා දෙන්න.
3. විජලනයේ සලකුණු නිරීක්ෂණය කරන්න: ඔබේ දරුවා ඉහත සඳහන් කළ සලකුණු සඳහා නිරන්තරයෙන් පරීක්ෂා කරන්න.
4. වෛද්‍ය උපකාර පතන්න:
   • ඔබේ දරුවාට දරුණු විජලනයේ සලකුණු ඇත්නම්, මළපහ සමඟ රුධිරය පිටවන්නේ නම්, දැඩි උදර වේදනාවක් ඇත්නම්, අධික උණක් ඇත්නම්, හෝ පාචනය දින කිහිපයක් (ළදරුවන් සඳහා පැය 24-48, වැඩිහිටි දරුවන් සඳහා දින 3-5) පවතින්නේ නම් වහාම වෛද්‍ය උපකාර පතන්න.

නොකළ යුතු දේ සහ වැළකිය යුතු ආහාර

• වෛද්‍යවරයෙකුගෙන් උපදෙස් නොගෙන පාචනය නතර කරන ඖෂධ ලබා නොදෙන්න: මෙම ඖෂධ සාමාන්‍යයෙන් කුඩා දරුවන්ට නිර්දේශ නොකරන අතර සමහර විට හානිකර විය හැක, විශේෂයෙන්ම හේතුව බැක්ටීරියා ආසාදනයක් නම්. ඒවා වැදගත් රෝග ලක්ෂණ වසන් කළ හැක.
• වෛද්‍යවරයෙකු විසින් නියම කරනු ලැබුවහොත් මිස ප්‍රතිජීවක ලබා නොදෙන්න: ප්‍රතිජීවක ක්‍රියා කරන්නේ බැක්ටීරියා ආසාදන වලට පමණක් වන අතර වෛරස් පාචනය සඳහා නිෂ්ඵල වේ. අනවශ්‍ය ප්‍රතිජීවක භාවිතය ප්‍රතිජීවක ප්‍රතිරෝධයට හේතු විය හැක.
• අධික ලෙස සීනි සහිත බීම වර්ග ලබා නොදෙන්න: ඉහත සඳහන් කළ පරිදි, මේවා පාචනය නරක අතට හැරිය හැක.
• මේද හෝ කුළුබඩු සහිත ආහාර ලබා නොදෙන්න: මේවා ජීර්ණය කිරීමට අපහසු විය හැකි අතර බඩවැලට කෝපයක් ඇති කළ හැක.
• බලහත්කාරයෙන් කෑමට නොදෙන්න: ආහාර ලබා දෙන්න, නමුත් ඔබේ දරුවා ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නම් ඔවුන්ට කෑමට බල නොකරන්න. පළමුව දියර වර්ග කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන්න.

වැළකිය යුතු ආහාර (ක්‍රියාකාරී පාචනය අතරතුර):

• අධික මේද සහිත ආහාර: බැදපු ආහාර, තෙල් සහිත ස්නැක්.
• අධික සීනි සහිත ආහාර: රසකැවිලි, කේක්, සෝඩා, තනුක නොකළ පලතුරු යුෂ.
• කුළුබඩු සහිත ආහාර: මිරිස් හෝ සැර කුළුබඩු සහිත ආහාර.
• අධික තන්තු සහිත ආහාර (මුලදී): තන්තු සාමාන්‍යයෙන් හොඳ වුවත්, උග්‍ර පාචනය අතරතුර, සමහර දරුවන්ට එය ජීර්ණය කිරීමට අපහසු විය හැක. ක්‍රමයෙන් ඒවා නැවත ලබා දෙන්න.
• කිරි නිෂ්පාදන (සමහරුන්ට): ඔබේ දරුවාට තාවකාලික ලැක්ටෝස් නොඉවසීමක් (දරුණු පාචන තත්ත්වයකින් පසු සිදුවිය හැක) ඇති වුවහොත්, කිරි නිෂ්පාදන රෝග ලක්ෂණ නරක අතට හැරිය හැක. ඔවුන්ගේ ප්‍රතික්‍රියාව නිරීක්ෂණය කරන්න.

ආසාදිත පාචනය පැතිරීම වැළැක්වීමට ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග

පාචනය ඇති කරන විෂබීජ පැතිරීම වැළැක්වීම සඳහා හොඳ සනීපාරක්ෂාව ප්‍රධාන වේ:

1. අත් සේදීම:
   • විශේෂයෙන් වැසිකිළිය භාවිතයෙන් පසු, ඩයපර් මාරු කිරීමෙන් පසු, සහ ආහාර පිළියෙළ කිරීමට හෝ ආහාර ගැනීමට පෙර සබන් හා ජලයෙන් අවම වශයෙන් තත්පර 20ක්වත් හොඳින් අත් සෝදන්න.
   • දරුවන්ට නිසි ලෙස අත් සේදීමේ ක්‍රම උගන්වන්න.
2. ආරක්ෂිත ජලය සහ ආහාර:
   • පානීය ජලය ආරක්ෂිත බවට සහතික වන්න. සැකයක් ඇත්නම්, ජලය උතුරවා හෝ පිරිසිදු කළ ජලය භාවිතා කරන්න.
   • ආහාර හොඳින් පිසින්න, විශේෂයෙන් මස්, කුකුළු මස් සහ බිත්තර.
   • පලතුරු සහ එළවළු ආහාරයට ගැනීමට පෙර හොඳින් සෝදන්න.
   • දූෂණය වීම වැළැක්වීම සඳහා ආහාර නිසි ලෙස ගබඩා කරන්න.
   • සැක සහිත මූලාශ්‍රවලින් අමු හෝ අඩුවෙන් පිසූ ආහාර ගැනීමෙන් වළකින්න.
3. මළපහ නිසි ලෙස බැහැර කිරීම:
   • ඩයපර් සහ මිනිස් අපද්‍රව්‍ය ආරක්ෂිතව හා සනීපාරක්ෂකව බැහැර කරන්න.
   • මළපහ සමඟ ස්පර්ශ වී ඇති පෘෂ්ඨයන් පිරිසිදු කර විෂබීජහරණය කරන්න.
4. මව්කිරි දීම: පළමු මාස හය සඳහා සම්පූර්ණ මව්කිරි දීම සහ ඉන් පසුවද මව්කිරි දීම දිගටම කරගෙන යාම දිරිමත් කරන්න. මව්කිරි ළදරුවන් ආසාදන වලින් ආරක්ෂා කරන වැදගත් ප්‍රතිදේහ සපයයි.
5. එන්නත් කිරීම: ළමයින්ට නිර්දේශිත එන්නත්, විශේෂයෙන් රොටාවෛරස් එන්නත (rotavirus vaccine) ලබාගෙන ඇති බවට සහතික වන්න, එය දරුණු රොටාවෛරස් පාචනය සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කළ හැක.
6. ** බෙදාගැනීමෙන් වළකින්න:** අසනීප අතරතුර කෑම, හැඳි, කෝප්ප සහ පුද්ගලික දේවල් බෙදා ගැනීමෙන් වළකින්න.
7. අවශ්‍ය නම් වෙන් කර තබන්න: දරුවෙකුට ඉතා බෝවන පාචනයක් තිබේ නම්, වෙනත් දරුවන් සමඟ ඔවුන්ගේ සම්බන්ධතා සීමා කිරීම (උදා: ඔවුන්ව ළමා සුරැකුම් මධ්‍යස්ථානයෙන් හෝ පාසලෙන් නිවසේ තබා ගැනීම) පැතිරීම වැළැක්වීමට උපකාරී වේ.

මෙම මාර්ගෝපදේශ අනුගමනය කිරීමෙන්, ඔබට ළමා පාචනය ඵලදායීව කළමනාකරණය කිරීමට, සංකූලතා වැළැක්වීමට සහ ඔබේ පවුල එහි පැතිරීමෙන් ආරක්ෂා කිරීමට හැකිය. ඔබේ දරුවාගේ තත්වය ගැන ඔබ කනස්සල්ලට පත්ව සිටී නම් සෑම විටම සෞඛ්‍ය සේවා වෘත්තිකයෙකුගෙන් උපදෙස් ලබා ගැනීමට මතක තබා ගන්න

ඔබට ඔබේ සෞඛ්‍ය ගැටළුව සම්බන්ධව පවුලේ                 වෙෙද්‍යවරයකු සමග සාකච්ඡාකර උපදෙස් සහ ප්‍රතිකාර ලබාගැනීමට අවශ්‍ය නම් ටෙලි ඩොක් ශ්‍රී ලංකා අමතා            📞(076 612 0039) වෙෙද්‍ය හමුවක් වෙන්කර ගන්න (කොන්දේසි අදාලවේ) මෙතන ක්ලික් කරන්න👇

                                                                

   Counter